Donald Judd in het KMM

Er staat momenteel één kunstwerk van Donald Judd opgesteld in het Kröller-Müller Museum. Het maakt deel uit van de jubileumtentoonstelling "Top 75" ter gelegenheid van 75 jaar KMM.

Een magistrale analyse van een vergelijkbaar werk van Donald Judd (1928 - 1994) staat in "Die List der Unschuld" (1982) van Rémy Zaugg. De ondertitel van de publicatie luidt: "Das Wahrnehmen einer Skulptur". Het minimalistische werk van Judd (minimalistisch verwijst in dit geval naar de stroming waartoe dit werk van Judd wordt gerekend: Minimal Art), dat op het eerste gezicht weinig aanknopingspunten biedt, wordt door Zaugg fijnzinnig geanalyseerd op de vorm (kubus), het aantal (6; waarom precies 6?), het materiaal, de textuur, de onderlinge afstand van de kubussen, het seriële effect van de nabijheid en zo meer.
Een argeloze blik is na het lezen van deze analyse niet meer mogelijk. De ogenschijnlijke 'onschuld' van het autonome werk is verweven geraakt met een wolk van overwegingen en nieuwe waarnemingen, die door het ruimtelijke karakter van het werk ook architectonische implicaties hebben.

De opstelling van het meer dan menshoge werk in de grote tuinzaal van het KMM is erg geslaagd; de ruimtelijke werking is goed te ervaren.

Overigens is Rémy Zaugg de kunstenaar die het werk aan de Mandelabrug in Arnhem heeft gemaakt. Het werk bestaat uit woorden die verwijzen naar de wereld van boten, reizen en verre oorden.
Verder is Zaugg ook een goede bekende van Herzog & De Meuron; hij heeft tentoonstellingen van hun werk gemaakt. Ook zijn er publieke discussies tussen Zaugg en Herzog & De Meuron gedocumenteerd. Bijvoorbeeld: Rémy Zaugg, "Herzog & De Meuron, an exhibition", 1996; mede uitgegeven door Kunsthaus Bregenz (dat weer is ontworpen door Peter Zumthor.)

Ko Jacobs

Summerschool "No Man's Land, No Man's Water"

Van 15 tot en met 25 juli vond de eerste internationale summerschool van een groep architectuuropleidingen aan de Rijn plaats in Straatsburg. De scholen INSA en ENSAS uit Straatsburg, de Hochschule Konstanz, Technik, Wirtschaft und Gestaltung, en ArtEZ Academie van Bouwkunst hebben zich voorgenomen om gedurende drie opeenvolgende jaren een summerschool te organiseren. Telkens op een andere lokatie - in 2013 in Straatsburg, in 2014 in Konstanz en in 2015 in Arnhem - maar wel met als gemeenschappelijk thema: de Rijn en de stad.

Hieronder een beeldverslag van de laatste dagen.

De uitvalsbasis voor de summerschool was het nieuwe gebouw van de ENSAS vlak bij het centraal station van Straatsburg.
Een indruk van het gebouw:

Er waren acht groepen van vier studenten met de nationaliteiten gelijkelijk verdeeld over de groepen.
De dag vóór de presentatie van de resultaten werd hard gewerkt aan de laatste voorbereidingen.

De presentaties op donderdag 25 juli.

Een prachtig stilleven; de gedekte tafel met objets trouvé uit de Rijn.
De presentatie van de tafel in de binnenstad met de uitnodiging aan
voorbijgangers om plaats te nemen, leidde tot veel reacties.

Niels Leyte en de andere groepsleden gaan in op de opmerkingen van de
andere studenten en de docenten.
(Rechts en face in beeld is docent Dominik Neidlinger [ENSAS];
gespecialiseerd in nachtelijke fietstochten door Straatsburg.)

Het thema grens stond centraal bij Frans Rubertus en zijn groep; landsgrenzen,
taalgrenzen, politieke grenzen, mentale grenzen etc. Met drie vlaggen probeerden
ze omstanders en passanten te provoceren. Een filmverslag toont hun
wederwaardigheden.
(Links in beeld staat Anke Vrijs [INSA]: de grote organisatorische
kracht achter de summerschool.)

De groep met Koen Geraedts toonde een opstelling met foto's die grote
verschalingen lieten zien, waardoor je met een andere blik naar
bestaande lokaties gaat kijken.

Discussie over de bewerkte foto's. Niet de grafische kracht van de
foto's was onderwerp van gesprek, wel de consistentie van de bewerkingen.
(Links een welbekend silhouet: Stefan Bendiks,  de liaison van ArtEZ.)

Niels Matitawaer vertelt over het project van zijn groep.
Het mondde uit in een (gefingeerd) artikel in het Franse dagblad
Le Monde.

Niels praat na met de docenten uit Konstanz:
Leonard Schenk (links) en Andreas Schwarting.

Niek Heideman deed de aftrap van de toelichting op de film die zijn groep
had gemaakt. De film toonde hun verbeelding van een eiland waarop je kan
los komen van het leven van alledag met alle bijbehorende stress. Links
van Niek is de zelf gebouwde mini-bioscoopzaal te zien.

Een schema van het scenario van de film, dat losjes was gebaseerd op
het verhaal van Robinson Crusoe.

De groep waar Jeffrey Floor deel van uit maakte, had een
nieuwe kaart van Straatsburg gemaakt door alle waterverbindingen
met de Rijn zichtbaar te maken en de groene parken te laten zien.

Detail van de nieuwe kaart met gele cirkels. Die geven de plekken
aan waar veel mensen uitgaan of recreëren.

Presentatie van de groep met Bas Rollerman. Zij hadden verschillende beeldende
alernatieven ontwikkeld voor een parkeerterrein in de stad. De
alternatieven hadden ze vervolgens aan de omwonenden
voorgelegd en om commentaar gevraagd.

De aankondiging van de flashmob op de Rijn.
Zie: https://www.facebook.com/groups/149136571953051.
In deze groep zat slechts één alfamannetje: Guus Degen.

De directeur van de INSA, Marc Renner, is na afloop van de presentaties
in zijn nopjes met de resultaten van de summerschool.

Ko Jacobs

Afscheid Wim Korvinus

We waren al die jaren niet anders gewend: bij de architectuuropleiding van de Academie van Bouwkunst in Arnhem hoorde docent Wim Korvinus. Generaties lang hebben studenten het meegemaakt dat ze eerst 'concepten' moesten maken voor de ongebruikelijke opgaves die Wim ze in de voorbereidende cursus of het 1e jaar voorlegde. En dan, een paar jaar later, kwamen ze Wim weer tegen als begeleider bij het afstuderen. Naast de architecten die als begeleidende docenten optraden, opende Wim vaak andere perspectieven op de opgaven die door de studenten werden bestudeerd. Laatst hoorde ik iemand een uitspraak van Dada-kunstenaar Tristan Tzara Francis Picabia aanhalen, die luidde: "Mensen hebben een rond hoofd, zodat hun denken alle richtingen op kan." Wim was er vooral op uit om de richting die de student dacht te kiezen, bij te draaien; soms een beetje, soms heel veel. Wim's eigen vrije geest, zijn werk als beeldend kunstenaar en zijn nieuwsgierigheid naar andere opvattingen en nieuwe ontwikkelingen zorgden ervoor dat in zijn hoofd ook alle richtingen verkend werden.

Wim heeft een absoluut record gevestigd door meer dan 37 jaar, onder drie directeuren, bij vier rechtspersonen en onder sterk wisselende politieke opvattingen over architectuur, zijn eigenzinnige bijdrage aan het onderwijs te blijven leveren.

De start van het slotweekeinde naar Brussel kreeg voor de onwetende Wim een verrassende wending: na het vertrek bij het Rietveldgebouw reed de bus een rondje over het Nieuwe Plein en stopte bij de Oude Kraan. In de expositiehal wachtten alumni, collega-docenten en oud collega's Wim op voor een 'informeel' afscheid. De wanden waren behangen met levensgrote foto's van Wim tijdens excursies en andere onderwijsactiviteiten van de Academie. Tijdens de bijeenkomst werden cadeau's aangeboden waaronder een Liber Amicorum, bestaande uit een prachtige verzameling persoonlijke herinneringen en bespiegelingen.

Voor Wim was het vooral een gelegenheid om nog eens met oude en nieuwe bekenden de hand te schudden, voordat het onverbiddelijke moment was gekomen om opnieuw te bus te bestijgen en nu echt richting Brussel te vertrekken.

Brussel. Wim in gesprek met een student; zijn favoriete gesprekspartners
op de Academie.

Op de binnenplaats van Museum M in Leuven van Stephane Beel.

Kunstenaars onder elkaar. Een scherpe observatie, een beker
koffie erbij: voldoende ingrediënten voor een goed gesprek.

Het programma van het slotweekeinde was ontworpen als een hommage aan Wim, waarbij vooral in Brussel werd gezocht naar de "andere kanten" van de architectuur - in ieder geval niet naar het ideale moment voor de architectuurfoto: het gebouw als op ware grootte gerealiseerde maquette, maagdelijk schoon en fris, zonder de aanwezigheid van mensen en nog onbezoedeld door alledaags gebruik. Architectuur werd tijdens deze dag in de geest van Wim benaderd als een imperfecte ondergrond voor nieuwe kansen op plekken waar gebouwde opvattingen zich laten kennen als onvoltooide of geamputeerde relicten uit een voorbije toekomst.

Het slotweekeinde vormde het afscheid van Wim samen met en te midden van de Academiegemeenschap.

Ko Jacobs

PS. Op 6 augustus 2013 verscheen een interview met Wim en Cees Korvinus in De Gelderlander. Hieronder een paar fragmenten.